Σύνδεση της Ayurveda με την Ελληνική Παραδοσιακή Ιατρική

Στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε πως συνδέονται τα θεραπευτικά συστήματα της Παραδοσιακής Ελληνικής Ιατρικής και της Ayurveda, κομβικό ρόλο διαδραματίζει η λέξη «παραδοσιακός», «αρχαίος». Γιατί είναι πρωτίστως τα αρχαία θεραπευτικά συστήματα που ασχολήθηκαν με τη διαφύλαξη της ανθρώπινης υγείας με φυσικά μέσα. Κοινό στοιχείο και των δύο αυτών θεραπευτικών συστημάτων είναι η ιδιοσυγκρασιακή δομή του σώματος. Στο σύστημα της Ayurveda το σώμααποτελείται από τα στοιχεία Vata (αήρ), Pitta (πυρ), Kapha (γη, ύδωρ) που προκύπτουν ως συνδυασμός των 5 στοιχείων που με τη σειρά τους δημιουργούν τα doshas (ενέργειες).

Οι συνδυασμοί των λεγόμενων «panchamahabhoota» είναι οι εξής:

• Αήρ και Αιθήρ δημιουργούν την ενέργεια ‘Vata’
• Πυρ και Ύδωρ δημιουργούν την ενέργεια ‘Pitta’
• Γη και Ύδωρ δημιουργούν την ενέργεια ‘Kapha’

Συνεπώς οι ενέργειες vata ,pitta and kapha αποτελούν τους θεμέλιους παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία και τη διατήρηση του σώματος.

Κάθε μια από αυτές τις 3 ενέργειες είναι η 1^η επικρατέστερη σε κάθε άνθρωπο, εν συνεχεία υπάρχει η 2^η επικρατέστερη και τέλος η 3^η επικρατέστερη δίνοντας ένα διαφορετικό ιδιοσυγκρασιακό συνδυασμό για κάθε περίπτωση ο οποίος ονομάζεται ‘prakruti’.

Κάθε μια ενέργεια είναι υπεύθυνη για τα εξής θέματα:

• Η ενέργεια Vata ελέγχει την κίνηση
• Η ενέργεια pitta τον μεταβολισμό
• Η ενέργεια kapha  τη θρέψη και τη σταθερότητα

Οι ενέργειες αυτές βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση στο σώμα και όταν δημιουργείται ανισορροπία σε κάθε μια από αυτές τις ενέργειες, η ανισορροπία αυτή εκφράζεται και στους τομείς υγείας που κυβερνά. Για αυτό στην Αγιουρβεδική θεραπεία είναι σημαντικό να επισημάνουμε πρωτίστως ποια ενέργεια βρίσκεται σε ανισορροπία και στη συνέχεια να αποφασίσουμε τη στρατηγική θεραπείας που θα ακολουθήσουμε.

Συνήθεις παράγοντες που προκαλούν ανισορροπία:

• Ακατάλληλη διατροφή
• Ακατάλληλος τρόπος καθημερινής ζωής (έλλειψη ανάπαυσης, πολυδραστηριότητα)
• Stress
• Εποχικές διακυμάνσεις
• Karma (ακατάλληλες πράξεις ή συνήθειες που έχουν σταθερό επαναληπτικό χαρακτήρα)

Όταν το σώμα αρχίζει να επηρεάζεται από την ανισορροπία των ενεργειών ξεκινά η σταδιακή εμφάνιση της νόσου που οδηγεί από την prakruti (ισορροπία ιδιοσυγκρασίας) στη λεγόμενη vikruti ( ανισορροπία ιδιοσυγκρασίας).

Συνεπώς για να αντιμετωπίσουμε τη νόσο, βαίνουμε προς αποκατάσταση της ενέργειας (dosha) που βρίσκεται σε ανισορροπία, δηλαδή επί συγκεκριμένω της ιδιότητας της εν λόγω dosha. Και έτσι η διαφοροποίηση της νόσου γεννά τη διαφοροποίηση της θεραπείας που θα συστήσουμε και τη λεγόμενη εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση, με βάση τον άνθρωπο και όχι μόνο με βάση το σύμπτωμα.

Τώρα όσον αφορά στην θεραπευτική έννοια του ‘Agni’ – ένας όρος που χρησιμοποιούμε στην Ayurveda για να επισημάνουμε το μεταβολισμό της τροφής και τα μεταβολικά προϊόντα. Η Agni μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια και κατά συνέπεια διαχειρίζεται τη θρέψη και το συντονισμό των ζωτικών λειτουργιών ολόκληρου του σώματος με κυρίαρχη αυτή του μεταβολισμού.

Αντιστοίχως ερχόμαστε στην έννοια του ‘Ama’ – η τοξικότητα της τροφής που δεν έχει μεταβολισθεί σωστά στο στόμαχο και θεωρείται η βασική αιτία όλων των ασθενειών. Για την κάθαρση, αποτοξίνωση και ενδυνάμωση της μεταβολικής ιδιότητας του οργανισμού υιοθετούμε διάφορες θεραπευτικές πρακτικές.

Θεραπευτική Στρατηγική                               

Εστιάζουμε σε πρακτικές όπως η καθημερινή διατροφή, η θεραπευτική άσκηση (yoga), τα βότανα, οι μαλάξεις και διάφορες άλλες πρακτικές.

• Διατροφή – τι είδος τροφής ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία κάθε ανθρώπου πχ δημητριακά, όσπρια, λαχανικά, φρούτα, καρποί κτλ.
• Άσκηση και Αναπνοή– τι είδους ασκήσεις yoga και πρακτικές αναπνοής pranayama θα ωφελήσουν τον θεραπευόμενο με βάση την ιδιοσυγκρασία του
• Βότανα –διαφορετικά φυτά και διαφορετικά τμήματα των φυτών αξιοποιούνται θεραπευτικά σε κάθε περίπτωση (θερμαντικά, καταπραϋντικά,  τα φύλλα, τα αποστάγματα, ο φλοιός του βοτάνου κτλ)
• Θεραπευτικές πρακτικές – μαλάξεις με λάδι, shirodhara, καθαρισμοί του παχέος εντέρου ανάλογα με το θεραπευτικό αποτέλεσμα που στοχεύουμε να επιτύχουμε.

Κοινός τόπος συνάντησης των δύο παραδοσιακών ιατρικών συστημάτων Ayurveda και Παραδοσιακής Ελληνικής Ιατρικής:

Στην Παραδοσιακή Ελληνική Ιατρική έχουμε καθ’ αντιστοιχία των ενεργειών της Ayurveda τους λεγόμενους 4 Χυμούς:

• Φλεγματικός – ομοιάζει με την ενέργεια kapha έχοντας καταπραϋντικές ιδιότητες που σχετίζονται με την ενυδάτωση, τη λίπανση και τη θρέψη.
• Χολερικός – ομοιάζει με την ενέργεια pitta καθώς σχετίζεται με τον μεταβολισμό και τη μεταστοιχείωση της τροφής σε ενέργεια.
• Αιματώδης: ομοιάζει με την ενέργεια pitta καθώς σχετίζεται με τη νεότητα, την καλή υγεία και τη ζωτικότητα.
• Μελαγχολικός – ομοιάζει με την ενέργεια vata, με κυριαρχία των στοιχείων αέρα και αιθέρα και της σχετικής ανισορροπίας που προκαλείται.

Και επιπρόσθετα οι κοινές έννοιες:

• Ακατέργαστη τροφή – ομοιάζει με την έννοια του ama και της τοξίνωσης που παράγεται ως αποτέλεσμα της ελλιπούς χώνεψης.

• Πνεύμα – ομοιάζει με την έννοια του prana vayu στην επιστήμη της ayurveda που αποτελεί μια από τις θεμέλιες αρχές που αφορά στην αναπνοή, την ανάπτυξη του σώματος και την τόνωση της εγγενούς ζωτικότητας

Συμπέρασμα:

Και τα δύο αυτά αρχαία θεραπευτικά συστήματα έχουν κοινά σημεία αναφοράς σε σχέση με την προάσπιση της ανθρώπινης υγείας και πρωτίστως τον τρόπο που καθοδηγούν τους ανθρώπους να βιώνουμε με φυσικά μέσα υγεία και αρμονία στο σύστημα σώμα-νους.

Να είστε όλοι καλά,

Om Shanti