Μέρος Α’: “Περι Ωρών & Τόπων’’ έργον Πατρός της Ιατρικής & Ιδρυτού της Ελλην.Φυσιοπαθητικης

§ 1. «Ιητρικήν όστις βούλεται ορθώς ζητείν, τάδε χρή ποιέειν», Ιπποκράτης. 

«Επιβλέπειν ούν δει και ώρην και χώρην, και ηλικίην και νούσους…» (Αφορ. 2 Ιπποκρ.) 

1. Πρώτον να εξετάζει καλώς τις εποχές (ώρας) του έτους, ό,τι δύναται επεργάζεται εκάστη εποχή. 

Ήτοι, να επιβλέπει τις επιδράσεις του ‘’περιβάλλοντος’’ στο ‘’βίο σωματοψυχικόν σύνολον” του ανθρώπου, καθορίζοντας την εν γένει “ιδιοσυστασία” του. 

2. Να εξετάζει τα πόσιμα ύδατα και την δύναμιν ενεργείας των, καθ’ όσον διαφέρουν κατά γεύσιν, το βάρος και την ενέργειαν. 

3. Τα πόσιμα ύδατα διακρίνονται εις ‘’νοσώδεα και ‘’υγιεινότερα’’, αναλόγως της ‘’ποιότητος του ύδατος’’, με ποικίλες ιδιότητες: παχύ ή λεπτόν, σκληρόν, ή μαλακόν, ανουσιονή εύγευστον, θολόν ή διαυγές, γλυκόν ή υφάλμυρον κ.α. 

4. Η ποιότης του ύδατος, η οποία εξαρτάται 

α) από το έδαφος, εξ ου πηγάζει και 

β) τους επικρατούντας ανέμους

και συμβάλλει κατά πολύν εις την Υγεία του ανθρώπου. «Πλείστον γαρ μέρος ξυμβάλλεται εις την Υγίειην», Ιπποκρ

– Η υψηλή περιεκτικότητα του ανθρωπίνου οργανισμού σε Νερό (~70%) το καθιστά βιολογικο ρυθμιστή βασικών λειτουργιών, π.χ. ενυδάτωση, θερμορύθμιση, κυτταρική επικοινωνία, εγκεφαλική λειτουργία, αποτοξίνωση κ.α.  

Κατηγορίαι υδάτων

α) Ύδατα ελώδεα και στάσιμα, (λιμναία) 

• ακατάλληλα προς πόσιν. 

Χαρακτήρ: θερμά το θέρος, ψυχρά τον χειμώνα,  χολώδη και τεθολωμένα (φλεγματώδη). 

β) Πηγαία ύδατα 

• ακατάλληλα προς πόσιν (ουκ αγαθά) , τα εκ των βράχων (πετρέων σκληρά), τα των θερμοπηγών, τα μεταλλικά. 

γ) Όμβρια ύδατα 

Χαρακτήρ: γλυκέα, λεπτά, διαυγή, κουφότατα (ελαφρά) • κατάλληλα προς πόσιν [μετά από βρασμόν και αποψύχωσιν] • ακατάλληλα προς πόσιν [τα από χιόνων και πάγων].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 

1. Η ποιότης του ύδατος (εύγευστον, διαυγές, γλυκόν, λεπτόν κ.α.) Επηρεάζει ευνοϊκά την Υγεία του Ανθρώπου. 

Αντιθέτως, “νοσώδεα” είναι τα ανούσια (άγευστα), θολά, υφάλμυρα, σκληρά κ.α. [ακατάλληλα προς πόσιν]. 

2. Άριστα ύδατα προς πόσιν είναι: τα πηγάζοντα εξ υψηλών λόφων και ορέων και τόπων (βαθέων πηγών). 

Χαρακτήρ: γλυκέα, λεπτά, εύγευστα, διαυγή, μαλακά κ.α. Τον Χειμώνα θερμά και το Θέρος ψυχρα.

Λέξεις κλειδιά: Εποχή, Υγεία, πόσιμα ύδατα, ελώδεα, πηγαία, όμβρια 

Μέρος Β’ : Βοτανόσημα Κρήσσας Γης 

Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.) «Το φάρμακό σου η τροφή σου, η τροφή σου το φάρμακό σου».


Οι ελληνικοί αγροτικοί πληθυσμοί καταναλώνουν περισσότερα από 80 είδη βοτάνων, ιδίως
στην Κρήτη (Κρητική μακροβιοτική διατροφή) για θρέψη και θεραπεία (πρόληψη και φυσική
αυτοθεραπεία) Στο παρελθόν βότανα, χορτάρια και λαχανικά ήταν όλα στην ίδια κατηγορία.
Τα διέκρινε κάποιος ως χρήσιμα (εδώδιμα και ιαματικά) ή τοξικά (δηλητηριώδη-
“ψακωτάρια” στην κρητική διάλεκτο) άγρια φυτά με δοκιμές ή ακούσια.


Πικρές ουσίες έχουν χρησιμοποιηθεί στο διαιτολόγιο για 5.000 έτη από την “Μινωική περίοδο”,
καθώς και στην Κινέζικη και Ινδική παραδοσιακή θεραπευτική.


Η γνώση μας για τους χημικούς τύπους πικρών ουσιών είναι ατελής.
Τερπένια, λακτόνες ταυτοποιήθηκαν σε οικογένειες Asteraceae/Compositae και πικρά
Gentianaceae π.χ. Gentiana lutea, που είναι το πικρότερο όλων. Οι κύριες δράσεις των πικρών
φυτών είναι να διεγείρουν την έκκριση των πεπτικών υγρών ως ορεκτικά, να δημιουργήσουν
μια αίσθηση κορεσμού, να αποτοξινώσουν ήπαρ και σώμα, να βοηθήσουν την χολή, με βασικές
ιδιότητες τις διουρητικές και τονωτικές.


Σημαντικά πικρά άγρια φυτά είναι:
(1) Εδώδιμα: • Cichorium intybus • Taraxacum officinale • Muscari comosum • Cynara
cardunculus • Urospermum picroides • Solanum nigrum, etc.
(2) Ιαματικά: Berberis cretica • Centaurium erythrea • Artemisia absinthium • Tamus
communis • Achillea cretica • Cistus cretica etc.
(3) Δηλητηριώδη – “ψακωτάρια” άγρια φυτά: Colchicum macrophyllum • Conium
maculatum • Datura stramonium • Digitalis purpurea • Arum creticum • Aristolochia
cretica • Mandragora autumnale etc.


Τα “ψακωτάρια”- δηλητηριώδη φυτά περιέχουν ειδικά χημικά (αλκαλοειδή, αιθέρια έλαια και
ρητίνες ή οξέα) με επιβλαβή (τοξική) έως επικίνδυνη (θανατηφόρα) δράση στο ανθρώπινο
σώμα. Τα παραπάνω χημικά είναι χρήσιμα για την προστασία κι επιβίωση των φυτών αυτών. Οι
τοπικοί πληθυσμοί κατοίκων και ζώων γνωρίζουν και τα αποφεύγουν.


Λέξεις κλειδιά: πικρά άγρια φυτά, πικρές ουσίες, δηλητηριώδη φυτά, εδώδιμα, ιαματικά.

Επιμέλεια Μαρίνα Χρίστη

Παρακολουθήσετε την ομιλία του εισηγητή Σαμαρίδη Νικόλαου

YouTube player