Στην ελληνική μυθολογία, η Θεογονία του Ησιόδου μας πληροφορεί ότι ο Πόνος είναι ο πρωτότοκος υιός της Έριδας, με αδέρφια του τον πονεμένο Μόχθο, τη Λήθη, την Πείνα, τις Μάχες, τους Σκοτωμούς και τις Αντροφονίες. (Ησίοδος στ: 226-232).
Στα Έργα (στ.90-93) του Ησιόδου βρισκόμαστε πλέον στον κόσμο των ανθρώπων, όπου η πράξη της Πανδώρας να ανοίξει το δώρο που προοριζόταν για τον Επιμηθέα που περιείχε όλα τα δεινά του κόσμου και να τα ελευθερώσει, εγκαθιστά τον πόνο- μαζί με το χρόνο και το θάνατο- ως συστατικά της ανθρώπινης θνητότητας.
Ο πόνος, όπως και η ανάγκη αντιμετώπισης και ανακούφισης του πόνου, είναι συστατικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας.
Η ιατρική τέχνη αναπτύσσεται με σκοπό να «απαλλάσσει τον άνθρωπο από οτιδήποτε τον ενοχλεί, και απομακρύνοντας την αιτία του πόνου (πονέει) να τον θεραπεύει». (Περί Διαίτης Α, 15)
Ένας σύγχρονος και πρόσφατα αναθεωρημένος ορισμός της έννοιας του πόνου (IASP, 2020) είναι: «Μια δυσάρεστη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται, ή μοιάζει με αυτήν που σχετίζεται με πραγματική ή πιθανή βλάβη των ιστών». Ο ορισμός εμπλουτίζεται με έξι βασικά σημεία και αναγνωρίζει πως ο πόνος είναι ένα προσωπικό βίωμα, σύνθετο και μοναδικό για κάθε άνθρωπο, που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες.
Εμπνεόμενοι από τα κείμενα της ιπποκρατικής συλλογής διερευνούμε την έννοια και τη σημασία του πόνου. Τα ιπποκρατικά κείμενα συνιστούν ένα ευρύ πεδίο έρευνας για τις αρχικές διατυπώσεις των σύγχρονων επιστημών υγείας. Εκεί βρίσκουμε τα πρώτα σπέρματα της σύγχρονης θεραπευτικής, όταν το σώμα και η ψυχή λογίζονταν ως μια αδιαίρετη ενότητα και το ένα επηρέαζε άρρηκτα το άλλο τόσο στην κατάσταση της υγείας, όσο και της ασθένειας.
Εκεί, βλέπουμε πως η τέχνη της φροντίδας και της θεραπείας, στρέφεται όχι στον «ασθενή που πονά», αλλά στο «πρόσωπο που πάσχει», δίνοντας αξία και μέριμνα στο υποκειμενικό «υποφέρειν»…
Σημείωση: Ως πηγές χρησιμοποιήθηκαν τα «Άπαντα» του Ιπποκράτη από τις εκδόσεις Κάκτος, θεωρώντας την ιπποκρατική συλλογή ως «συλλογή των ιατρικών συγγραμμάτων της ιπποκρατικής εποχής» (Γερουλάνος, 2010)
