Στα έργα των αρχαίων Ελλήνων ιατρών καταγράφεται ένας μεγάλος αριθμός φαρμάκων που παρασκευάζονταν από το φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα από το φυτικό βασίλειο και χρησιμοποιούνταν με επιτυχία στις θεραπείες πολλών ασθενειών.
Στην πατρίδα μας, η αφθονία φαρμακευτικών φυτών που συναντούμε σε κάθε γωνιά της, βοήθησε στην ανάπτυξη της λαϊκής ιατρικής και της συλλογής βοτάνων. Η συλλογή των βοτάνων απαιτούσε προσοχή, μυστικότητα και μερικές φορές «μαγικές» διαδικασίες ώστε να διασφαλίζονται οι θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Τα φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σαν φάρμακα από τους προϊστορικούς χρόνους. Τα αγγειόσπερμα (ανθοφόρα φυτά) ήταν η αρχική πηγή των περισσότερων φυτικών φαρμάκων. Τα περισσότερα φάρμακα στο φυτικό βασίλειο είναι πολύ δηλητηριώδη. Τι κάνει όμως ένα φυτό δηλητηριώδες; Είναι ουσιαστικά το αλκαλοειδές, που κάνει τα φυτά δηλητηριώδη. Τα αλκαλοειδή αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία οργανικών ενώσεων που απαντώνται στη φύση και περιέχουν άζωτο.
Το πρώτο ατομικευμένο αλκαλοειδές, η μορφίνη, απομονώθηκε το 1804 από το όπιο (opium poppy, επιστημονική ονομασία Papaver somniferum, ελλ. Μήκων η υπνοφόρος, είδος παπαρούνας από την οποία παρασκευάζεται το όπιο), της οικογένειας Papaveraceae για το οποίο γνωρίζουμε ότι είναι πολύ δυνατό.
Στον ελλαδικό χώρο παρατηρούμε την μυστικιστική και φαρμακευτική σημασία του οπίου. Ο μυστικιστικός του χαρακτήρας φαίνεται σε διάφορα αγαλματίδια, σφραγίδες, ή καρφίτσες τόσο στην μινωική Κρήτη, όσο και σε άλλα σημεία της Ελλάδας. Επίσης υπάρχει αναφορά του Ομήρου στην Οδύσσεια, που σκιαγραφεί το όπιο και τις επιδράσεις του.
Αργότερα (περίπου το 460 π.Χ.), ο Ιπποκράτης, ο «πατέρας της Ιατρικής», θα απορρίψει τις «μαγικές» ιδιότητες του οπίου, αλλά αναγνωρίζει τη χρήση του σαν ναρκωτικό και αναλγητικό.
Σαν ομοιοπαθητικό φάρμακο, το Opium χρησιμοποιείται σε μεγάλη υπνηλία, ναρκοληψία, ειδικά αν έχουμε έναν ασθενή που απλά είναι στο κρεβάτι, που «δεν κάνει τίποτα». Υπάρχει μια αρνητική, μια ληθαργική κατάσταση, υπάρχει απουσία ερεθισμάτων πόνου, απουσία ελαφρών αντανακλαστικών, απουσία εκκρίσεων (ούρα, κόπρανα).
Ο ασθενής λέει ότι είναι καλά και χαρούμενος, βλέπει τους ανθρώπους γύρω, αλλά αισθάνεται αποπροσανατολισμένος και έχει πολλές παραισθήσεις. Στον ύπνο το στόμα είναι ανοιχτό και τα μάτια παραμένουν μισάνοιχτα. Αυτό το φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις κώματος, όπου το άνοιγμα των ματιών μπορεί επίσης να είναι δύσκολο.
Κάθε φάρμακο, από το ορυκτό, το ζωικό ή το φυτικό βασίλειο, χρησιμοποιούνταν για να θεραπεύσει μια ορισμένη συμπτωματολογία. Αιώνες μετά, βλέπουμε ότι η ίδια αυτή συμπτωματολογία αποσπάται και από τις αποδείξεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Με τις αποδείξεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων γίνεται μία προσπάθεια να καταγραφεί η επίδραση της φαρμακευτικής ουσίας, με την δοκιμή της σε υγιή άτομα και χρησιμεύουν για τη σύνταξη της Ομοιοπαθητικής Φαρμακολογίας (Materia Medica).
